Thuốc lá và đồ uống có cồn là nguyên nhân hàng đầu của nhiều loại 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư khác nhau như: 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư phổi, 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư gan, 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư dạ dày, 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư đại trực tràng, 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư thực quản, 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư miệng…
Mỗi năm, Việt Nam có hơn 165.000 ca mắc mới và khoảng 114.000 người tử vong vì 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư; trong đó ước tính có khoảng 1/3 các trường hợp là có liên quan đến sử dụng thuốc lá hoặc hít khói thuốc lá.
Việc uống rượu bia, ngay cả một lượng nhỏ cũng làm tăng nguy cơ của một số bệnh 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư so với những người không uống. Các nguy cơ mắc 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư liên quan đến rượu bia giảm dần theo thời gian từ khi ngừng uống. Tuy nhiên, có thể phải mất nhiều năm trước khi nguy cơ giảm xuống ở mức như những người bình thường chưa bao giờ uống rượu bia.
Tại nước ta, 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư gan đã vượt qua 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư phổi trở thành bệnh 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư phổ biến nhất ở nam giới. Nguyên nhân chính là do xơ gan vì sử dụng rượu bia quá mức.
Theo số liệu liên quan từ các cuộc điều tra dịch tễ học, nguy cơ 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư thực quản ở những người hút thuốc và nghiện rượu cao gấp 44 lần so với những người không hút thuốc và không uống rượu. Bên cạnh đó, thói quen ăn đồ nóng gây tổn thương niêm mạc thực quản và cũng làm tăng nguy cơ khởi phát căn bệnh này.
Các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói có chứa nhóm muối nitrate, nitrite. Khi vào cơ thể, chúng được chuyển hóa thành nitrosamine, có thể làm tăng nguy cơ khởi phát 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư thực quản, 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư dạ dày và 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư đại trực tràng.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc tiêu thụ 50 g thịt chế biến sẵn mỗi ngày (ít hơn 2 lát thịt) có thể làm tăng 18% nguy cơ mắc bệnh 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư, đặc biệt là 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư ruột.
Tỷ lệ đạm động vật trên tổng số thực phẩm cung cấp đạm trong bữa ăn hàng ngày quá cao sẽ dễ dẫn đến 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư thực quản,𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư dạ dày, 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư đại trực tràng. Thống kê cũng chỉ ra rằng, ở những quốc gia có chế độ ăn nhiều thịt thì người dân thường có xu hướng mắc 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư đại trực tràng.
Theo báo cáo của các tổ chức y tế, chế độ ăn giàu chất béo, nhiều calo, ít chất đạm sẽ dễ sinh 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư thực quản. Tuy nhiên, cơ chế phát sinh 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư trong trường hợp này vẫn chưa được làm rõ.
Đừng nghĩ chỉ cần cắt bỏ những phần bị mốc là có thể ăn được thực phẩm một cách an toàn. Thực chất, nấm mốc trong quá trình phát triển đã sinh ra nhiều độc tố aflatoxin và tích tụ ở bên trong.
Sau khi vào cơ thể người hoặc động vật, aflatoxin chủ yếu được gan chuyển hóa thành một loại dẫn xuất khác, có khả năng gắn chèn với ADN nên gây ra đột biến gen. Nếu đột biến gen khiến tế bào phân chia không ngừng nghỉ thì sẽ khởi phát 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư
Các báo cáo đã chỉ ra rằng, chế độ ăn ăn ít rau củ quả cũng sẽ làm tăng nguy cơ 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư. Vì thực vật có chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của các gốc tự do, vốn là nguyên nhân gây lão hóa và 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư. Thực tế cho thấy, những người ăn chay có rủi ro mắc tất cả các loại 𝚞𝚗𝚐 𝚝𝚑ư thấp hơn hẳn nhóm còn lại.
